Dik­kat Ek­sik­li­ği Hi­pe­rak­ti­vi­te Bo­zuk­lu­ğu

Dik­kat Ek­sik­li­ği Hi­pe­rak­ti­vi­te Bo­zuk­lu­ğu dik­kat ek­sik­li­ği, ço­ğun­luk­la ço­cuk­luk dö­ne­min­de gö­rül­me­si­ne rağ­men er­gen­lik ve ye­tiş­kin­lik dö­nem­le­rin­de de devam eden bir nö­rop­si­kayt­rik bo­zuk­luk­tur.
Dik­kat Ek­sik­li­ği Hi­pe­rak­ti­vi­te Bo­zuk­lu­ğu olan ço­cuk­la­rın dav­ra­nış­la­rın­da­ki aşırı hız­lı­lık, zi­hin­sel iş­lev­ler­de de ken­di­ni gös­ter­mek­te­dir:
• Dü­şün­ce­le­rin bir­bi­ri ar­dı­na gi­ri­şi,
• Dü­şün­ce­nin akı­şı­nın bo­zul­ma­sı,
• Ko­nu­dan ko­nu­ya at­la­ma,
• Hızlı ko­nuş­ma­nın ama­cın­dan sap­ma­sı gibi özel­lik­ler be­lir­til­mek­te­dir.
Dik­kat Ek­sik­li­ği ve Hi­pe­rak­ti­vi­te­si olan ço­cuk­lar;
▪ Her türlü uya­ra­nın pe­şin­den ko­şa­bil­me,
▪ Uzun süre ders­le­ri iz­le­ye­me­me,
▪ Çok ko­nu­şup az din­le­me,
▪ Unut­kan­lık be­lir­le­yi­ci özel­lik­ler ara­sın­da sa­yıl­mak­ta­dır.
Dik­kat­siz­lik, aşırı ha­re­ket­li­lik ve dür­tü­sel­lik gibi de­ği­şik özel­lik­le­ri olan bu has­ta­lı­ğın ta­nı­sı ge­nel­lik­le il­köğ­re­tim yıl­la­rın­da ko­nul­mak­ta­dır. Çünkü okul ça­ğın­da, öğ­ren­me ve dik­kat sü­re­si bek­le­ni­len gibi ol­ma­dı­ğı için aile des­tek almak için uz­ma­na baş­vur­du­ğu zaman or­ta­ya çık­mak­ta­dır.
Dik­kat ek­sik­li­ği;
• De­tay­la­ra dik­kat etmez, sü­rek­li hata yapar,
• Dik­ka­ti­ni ko­ru­ma­da sı­kın­tı yaşar,
• Din­le­mez gö­rü­nür,
• Ve­ri­len ko­mut­la­rı iz­le­me­de güç­lük çeker (odana git ve ma­sa­dan ka­le­mi­ni al gibi 2 ve daha fazla komut),
• Or­ga­ni­zas­yon so­ru­nu yaşar (okul çan­ta­sı­nı ha­zır­la­ma gibi),
• Yoğun dü­şün­me ge­rek­ti­ren iş­ler­den ka­çı­nır ya da bu iş­le­ri yap­mak­tan hoş­lan­maz,
• Eş­ya­la­rı­nı kay­be­der,
• Dik­ka­ti ko­lay­ca da­ğı­lır,
• Gün­lük iş­le­ri­ni unu­tur.
Hi­pe­rak­tif-Dür­tü­sel
• Dur­du­ğu yerde du­ra­maz; el­le­ri, ayak­la­rı kıpır kı­pır­dır,
• Uzun süre otur­ma­da sı­kın­tı yaşar,
• Ço­cuk­luk dö­ne­min­de koşar ya da tır­ma­nır, ye­tiş­kin­ken ye­rin­de du­ra­maz,
• Ses­siz­ce bir şeyle meş­gul ol­ma­da sı­kın­tı yaşar,
• Çok ko­nu­şur,
• Kar­şı­da­ki kişi so­ru­su­nu bi­tir­me­den ce­va­bı ya­pış­tı­rır,
• Bek­le­me ge­rek­ti­ren ya da sı­ray­la ya­pı­lan iş­ler­de sı­kın­tı yaşar,
• Baş­ka­la­rı­nın sö­zü­nü keser.
Ço­cuk­lar Ne Zaman Aşırı Ha­re­ket­li Ola­rak De­ğer­len­di­ril­me­li­dir?
Sı­nıf­ta sü­rek­li koşan, gü­rül­tü yapan ve çok ko­nu­şan öğ­ren­ci­le­rin “hi­pe­rak­tif” ola­rak de­ğer­len­di­ril­me­si, okul or­ta­mın­da sık­lık­la kar­şı­la­şı­lan bir du­rum­dur. Ancak ya­şı­nın ge­re­ği ha­re­ket­li ol­mak­la aşırı ha­re­ket­li olmak bir­bi­ri­ne ka­rış­tı­rıl­ma­ma­lı­dır.

Nor­mal ha­re­ket­li­lik­te ço­cu­ğun dav­ra­nı­şı bir amaca yö­ne­lik­ken, aşırı ha­re­ket­li­lik­te ise dav­ra­nış amaç­sız­dır, çocuk nede yap­tı­ğı­nın far­kın­da de­ğil­dir. Ço­cuk­la­rın yap­mış ol­du­ğu bu dav­ra­nış­la­rı ge­nel­lik­le, ebe­veyn­le­rin ve öğ­ret­men­le­rin “Bu çocuk ne is­ter­se onu ya­pı­yor” gibi bir yorum yap­ma­la­rı­na neden olur. Oysa unu­tul­ma­ma­lı­dır ki Dik­kat Ek­sik­li­ği ve Hi­pe­rak­ti­vi­te Bo­zuk­lu­ğu­na sahip ço­cuk­lar­da­ki temel sorun, ki­şi­nin be­lir­li bir uğ­ra­şı var­ken o sı­ra­da, için­den gelen başka bir dav­ra­nı­şı yapma is­te­ği­ne engel ola­ma­ma du­ru­mu­dur. Ta­nı­sı, Çocuk Ergen Psi­ki­yat­ri ta­ra­fın­dan ko­nul­mak­ta­dır, ço­cu­ğu­nu­zun ile­ri­ki ya­şa­mın­da da zor­luk­lar­la kar­şı­laş­ma­ma­sı için ergen mü­da­ha­le size ve ço­cu­ğu­na yol gös­te­re­cek­tir.
Tuğba ARI­KAN
Çocuk Ge­li­şim Uz­ma­nı
@bir­bu­tun­ge­li­sim